Dış borç stoku 512 milyar do­larla zirve yaptı..

Türkiye’nin brüt dış borç stoku, haziran sonu iti­barıyla 512 milyar do­larla yeni bir zirveyi gördü. An­cak dış borcun milli gelire ora­nındaki gerileme de devam etti.

Hazine ve Maliye Bakanlı­ğı’nın açıkladığı revize verile­re göre mart sonu itibarıyla 502 milyar 328 milyon dolar olan toplam dış borç stoku, yılın ni­san, mayıs, haziran aylarını kap­sayan ikinci çeyreğinde 9 milyar 647 milyon dolarlık net artışla 511 milyar 974,9 milyon dolara yükseldi. Bu stokun 178 milyar 565 milyon dolarlık bölümünü kısa, 333 milyar 409,9 milyon dolarını uzun vadeli dış borçlar oluşturdu. İkinci çeyrekte kısa vadeli dış borç stoku 4 milyar 116 milyon, uzun vadeli stok 5 milyar 530,9 milyon dolar arttı.

En büyük borç özel sektörün

Haziran sonu itibarıyla top­lam dış borç stokunun 256 mil­yar 610,8 milyon dolarını özel sektöre, 210 milyar 673,1 mil­yon dolarını kamuya, 44 milyar 691 milyon dolarını da Merkez Bankası’na ait borç oluşturdu. Yılın ikinci çeyreğindeki artı­şın 7 milyar 921 milyon dolar­la büyük bölümü özel sektörün dış borcundan kaynaklandı. Kamu dış borcu­nun da 3 mil­yar 192,9 milyon dolar arttığı ikinci çey­rekte Merkez Bankası dış borcunda ise 1 milyar 467 mil­yon dolarlık azalma yaşandı.

Haziran sonu itibarıyla özel sektör dış borcunun 95,6 mil­yar lira ile yüzde 37,2’sini, ka­mu borcunun 38,3 milyar lira yüzde 18,2’lik kısmını, Mer­kez Bankası’nın 44,7 milyar dolarlık dış borç stokunun ise tamamını kısa vadeli borçlar oluşturuyor.

Bir yılda net 35,9 milyar dolarlık büyüme

Türkiye’nin brüt dış borcu geçen yıl haziran sonu itiba­rıyla 235 milyar 595,1 milyon doları özel sektörün, 194 mil­yar 289,1 milyon doları kamu­nun, 46 milyar 234 milyon do­ları da Merkez Bankası’nın ol­mak üzere toplam 476 milyar 118,2 milyon dolar düzeyinde bulunuyordu. 2023 sonu itiba­rıyla ise 251 milyar 874,4 mil­yon doları özel sektörün, 201 milyar 663,8 milyon doları ka­munun, 46 milyar 360 milyon doları da Merkez Bankası’nın olmak üzere toplam dış borç 499 milyar 898,2 milyon dola­ra yükselmişti. Buna göre yıl ilk altı ayda toplam dış borç 12 milyar 76,7 milyon dolar artar­ken, en büyük artış 9 milyar 9,3 milyon dolarla kamunun bor­cunda gerçekleşti. Ocak-hazi­ran dönemi itibarıyla özel sek­törün dış borç stoku 4 milyar 736,4 milyon dolar artarken, Merkez Bankası’nın 1 milyar 669 milyon dolar küçüldü.

Borcun milli gelire oranında sert düşüş

Son bir yılda ise toplam stokta gerçekleşen 35 milyar 856,7 milyon dolarlık artışın 21 milyar 15,7 milyon dolarla büyük bölümü özel sektörün borcundan kaynaklandı. Ka­munun dış borcunda yıllık ar­tış da 16 milyar 384 milyon do­lar oldu. Merkez Bankası’nın dış borcu ise son bir yılda 1 mil­yar 543 milyon dolar azaldı.

Haziran sonu itibarıyla son dört çeyrek toplamında dolar bazında gayri safi yurt içi hası­la (GSYH) 1 trilyon 201,6 mil­yar dolar olurken, 512 milyar dolarlık dış borç bunun yüz­de 42,6’sını oluşturdu. Türki­ye’nin toplam brüt dış borcu­nun milli gelirine oranında son bir yılda yaklaşık 4 puanlık bir düşüş yaşandı. 2020’nin son çeyreğinde yüzde 59,7’ye ulaş­mış bulunan toplam dış borcun GSYH’ye oranı izleyen çeyrek­lerde sürekli gerileyerek geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 46,3’e, üçüncü çeyreğinde yüz­de 44,3’e, yılın sonunda yüzde 44,2’ye, bu yılın ilk çeyreğinde de yüzde 43’e gerilemişti. Buna göre brüt dış borcun GSYH’ye oranında 2020 sonundan bu ya­na düşüş 17,1 puana ulaştı.

“Net” dış borç stoku 265,4 milyar dolar

Hazine ve Maliye Bakanlığı, haziran sonu itibarıyla Türkiye’nin “net” dış borç stokunu ise 265,4 milyar dolarla milli gelirin yüzde 22’si dolayında açıkladı. Bankacılık sektörü hariç brüt dış borç stokundan, yine bankacılık sektörü net dış varlıkları düşülmesi sonucu kalan tutar “net dış borç” olarak kabul ediliyor. Haziran sonu itibarıyla Merkez Bankası’nın dış borcu 44,7 milyar, bankacılık kesimin dış borcu da 164,4 milyar dolar olurken, parasal sektör dışındaki kesimlerin toplam dış borcu 302,9 milyar dolar olarak gerçekleşti. Aynı tarihte parasal sektörün 37,6 milyar dolar olan dış varlıkları düşüldüğünde kalan 265,4 milyar dolarlık tutar “net dış borcu” verdi. Net dış borcun GSYH’ye oranı 2020 sonundan bu yana 11,8 puan düşüş kaydetti.(Naki Bakır- Dünya)